Rozenbottels: gebottelde vitamines
Rozenbottels kleuren de herfst
Wat is een herfst zonder waaiwinden die stormenderhand bezit nemen van de tuin en doen buigen wat niet knakt? Wat is een herfst zonder asters en chrysanten en de weemoed die bezit van je neemt? Wat is een herfst zonder rijpe zaaddozen die openbarsten en hun zaden aan de wind geven of zomaar rondstrooien, letterlijk op goed vallen uit? Wat is een herfst zonder bottels, dikke en kleine, rond of in de vorm van een flesje, die rood of zwart kleuren of vlammend oranje? Wat is een herfst zonder dat de voorzienigheid van in voormenselijke tijden dieren en vogels van vitamines voorzag om ze te harden tegen de ongemakken van de winter? Wat is een herfst zonder rozenbottels?
Gebottelde vitamines
Ze hangen vaak in trossen met velen tegelijk of staan op stevige stengels, alleen, knalrood te wezen. Kijk, hier zijn we, lijken ze te zeggen. Wij zijn rijk aan al het goede dat een plant of een vrucht kan geven. We zitten vol met vitamine C en met sporen van stoffen waarvan jullie met al jullie wetenschap nog geen benul hebben en die je gezond houden tot de krokussen hun kelken openen en je verzekeren dat de bomen weer in blad zullen komen om schaduw te geven als de zomer heet wordt.
Rozenbottels vallen op, ze zijn uitnodigend. En toch, wie er zijn tanden in zet, zelfs in de vlezige bottels van Rosa rugosa, proeft pluis en harde zaden. Het vruchtvlees is maar dun en licht zurig of tamelijk smaakloos. Sommige rozen, zoals Rosa moyesii en Rosa macrophylla hebben flesvormige bottels. De betekenis lijkt duidelijk. De vitamine C is gebotteld in handige flesjes. Samen met die andere oude en inheemse vrucht, de mispel, die door onze voorouders erg op prijs werd gesteld, behoort de rozenbottel tot de rijkste bronnen aan vitamine C uit de natuur. Daardoor zijn rozenbottels een echt tonicum. Bereid er gelei uit of droog de bottels tot ze knapperig worden en je er moeiteloos het vruchtvlees van kan losmaken en in kruidenzakjes bewaren. Dan kan je er thee van trekken, lekkere thee, een puur glaasje gezondheid. Het is een gezondheidselixer voor de lange avonden die nu weldra zullen komen. En de heldere, licht roze rozenbottelgelei is niet alleen waanzinnig lekker, je doet ermee aan verkoudheidspreventie.
Keuze te over
Maar welke rozen hebben dan rijkgevulde bottels? Er zijn er vele. Vooreerst het grote aantal botanische rozenstruiken. Dat zijn de wilde species, onveredeld, die vaak slechts één keer bloeien, meestal in juni en dan de rest van de zomer tijd te over hebben om hun bottels te vullen met hun precieuze inhoud. Je zou deze rozenstruiken bij het kleinfruit kunnen indelen. Kleinfruit dat lang nadat de aalbessen en de zwarte bessen geoogst zijn, voor een wintervoorraadje zorgt. In een tijd waarop de natuur opnieuw naar waarde wordt geschat is dat een niet te versmaden cadeautje.
Niet alleen botanische rozen schenken bottels, ook vele hybriden, moderne rozen op naam, muskus-, klim- en liaanrozelaars die de tuinier met een onvermoeibare bloei verblijden, schenken honderden, zoniet duizenden bottels. Vraag raad op onze kwekerij wanneer je rozen met bottels wilt.
Rozen planten
Rozen mogen vanaf half november de grond in. Je doet dat best zo snel mogelijk. Dan slaan ze nog voor de winter aan en lopen ze in het voorjaar sterk uit. De oculatieplaats, de knobbel boven de wortels waaruit de takken vertrekken, moet in ons klimaat na het planten ongeveer 2 cm onder de grond zitten. Snij de rozen voor de winter tot op ongeveer 30 cm in en verwijder het dode hout. Plant geen rozen op een plek waar tot voor kort nog rozen stonden. Rozen zijn zonnekloppers die vooral graag luchtig staan zodat de wind door hun takken kan spelen. Op een ronduit winderige plek blijven ze gespaard van de meeste ziekten als meeldauw en sterroetdauw.