November, de tuin wordt herfstig

De tuin wordt echt herfstig. Het blad van bladverliezende bomen valt en de mooie vorm en de fraaie schors vallen nu in het oog. Het kan af en toe al bitterkoud zijn. Breng dus de winterbedekking aan van vorstgevoelige gewassen. Vanaf de tweede helft van de maand kun je bladverliezende struiken en bomen met naakte wortels planten.

• Plant de laatste bloembollen in het begin van de maand. Geef ze een bedekking van stro of droog blad, want ook de bodem is nu aan het afkoelen.
• Graaf potazalea’s die binnen zullen bloeien nu uit. Pot ze op in zure potgrond en trek ze in een lichte koele kamer in bloei.
• Hanteer de nevelspuit en zet de niet-tropische kamerplanten dichter bij het raam waar het koeler is. Pas echter op voor onverwachte nachtvorst. Zorg dat het blad het vensterglas niet raakt.
• Plaats sierasperge, kamerden, de meeste varens en vele andere planten liever in een wat koelere kamer of in de hall.
• Plant vanaf half november bladverliezende bomen en sierheesters. Hoe vlugger je ze plant des te groter de kans dat ze probleemloos zullen aanslaan. Voorzie een boompaal, andere wrikt de wind de wortels los.
• Ook de rozen gaan nu de grond in. Aard nu alle rozenstruiken aan om ze tegen de vorst te beschermen.
• Pak tegen het einde van de maand de oculatieplaats stamrozen in stro en verpak het geheel in grijze plastic waarin je enkele gaatjes maakt voor de verluchting.
• Dek ook de imposante Gunnera af met zijn grote bladeren en stro of droog blad dat je best vastlegt met een stuk kippengaas.
• Berg balkonbakken, bloempotten en tuinvazen op, wanneer je dat in oktober nog niet gedaan hebt.
• Plant vanaf half november fruitbomen en allerlei kleinfruit. Dek de composthoop af met plastic of hooi en voorkom uitspoeling.
• Begin met het bestellen van zaadcatalogi.
• Snijd aspergeloof af en geef het mee met de groencontainer.
• November is ook een goede maand voor allerlei infrastructuurwerken als het aanleggen van tuinpaden en het timmeren van pergola’s en het optrekken van afsluitingen. Dat bespaart je werk in het vroege voorjaar dat traditioneel een drukke tuinperiode is.
• Zaai vaste planten zoals akeleien die koude nodig hebben om uit hun kiemrust te worden gewekt in zaaiteilen in de koude bak of koude kas.
• Schep het herfstblad dat in de vijver gevallen is en nu nog drijft uit de vijver.

Wat er nog rest aan oude bloemen hangt zwaar onder de dauwdruppels. In deze tijd van mispels en chrysanten vallen hulst en andere bladhoudende heesters en bomen plots weer in het oog.

Geef kleur aan het terras in de winter

Er zijn tegenwoordig een hele reeks winterbloeiende vaste planten, struiken en bomen te koop die in het koudste jaargetijde ook op het terras willen bloeien. Een jonge toverhazelaar, Mahonia x media of de winterbloeiende Lonicera fragrantissima zullen ook in een ruime pot fraai bloeien als de tijd er in januari en februari rijp voor is. Ook kerstroos, Helleborus niger, en haar wat gemakkelijker zusje Helleborus orientalis zullen in pot bloeien. Al deze planten zijn winterhard. Kies ook voor een winterharde pot. Geharde terracotta potten zijn het mooist. Andere struiken die het winterse terras opfleuren en sterk genoeg zijn om de winter in pot te doorstaan zijn Pieris japonica en Skimmia japonica. Ook op een aantal conifeertjes kun je rekenen. Vooral de jeneverbessen, Juniperus, zijn gehard tegen onze winter. In het voorjaar kun je al deze planten in de tuin planten, waar ze naar hartelust en in toenemende schoonheid kunnen groeien.

Dit is de tijd om bomen te planten op naakte wortels, rozen en romantiek, de tijd om te beschermen wat vorstgevoelig is en teer.

Gunnera’s en andere vorstgevoelige planten toedekken

Gunnera’s zijn imposante moerasplanten die met tropische uitbundigheid manshoge bladeren produceren. In ons klimaat worden er twee soorten aangeplant met groot blad. Gunnera tinctoria is een beetje meer winterhard dan de nog grotere Gunnera manicata. Beide reuzengrote bladplanten moeten in de winter een zestig cm dik bedekt dek van droog blad en stro krijgen waarover een laagje grond komt om het wegwaaien te verhinderen. Ook artisjok, Agapanthus en naald van Cleopatra vragen een stevige winterbedekking. Vele andere vorstgevoelige vaste planten zoals Anchusa en de rozetten van gevoelige tweejarigen als het mariëtteklokje, Campanula media, hebben voldoende aan een lichte bedekking van bijvoorbeeld coniferengroen. Zorg vooral dat het teveel aan water kan weglopen. Vele planten hebben in ons klimaat in de eerste plaats te lijden van wintervocht.